मालामाल करणारे टॉप ३ हिवाळी पिके :कलिंगड व मिरचीचे मिश्र शेतीतून लाखोंचा नफा मिळण्याचे नियोजन -

आजच्या काळात शेतीतून जास्तीत जास्त नफा मिळविणे ही प्रत्येक शेतकऱ्याची महत्वाची गरज बनली आहे. सध्या एकाच पिकावर अवलंबून राहणे फायद्याचे नसते. त्यामुळे मिश्र शेती ही एक उत्तम पर्याय ठरतो. या लेखात आपण कलिंगड आणि मिरचीच्या मिश्र शेतीतून जास्त नफा कसा मिळवता येईल? याबाबत सविस्तर चर्चा करू.

Table of Contents

Also Read :

मिश्र शेती म्हणजे काय?

मिश्र शेती म्हणजे एका जमिनीच्या तुकड्यात दोन किंवा अधिक पिके एकत्र घेणे. यामुळे उत्पादन खर्च कमी होतो, कीड-रोग नियंत्रण चांगल्या प्रकारे होते आणि जास्त नफा मिळतो.

कलिंगड व मिरचीची निवड का करावी?

उत्पन्नात वाढ:
- कलिंगडचे उत्पादन दर एकर 15-25 टनपर्यंत होऊ शकते.
- मिरची उत्पादनाद्वारे सुरुवातीला जास्त खर्च निघतो आणि नंतर नफा वाढतो.
कीड-रोग नियंत्रण:
- कलिंगड व मिरचीच्या मिश्र शेतीत कीड-रोगांचा प्रादुर्भाव तुलनेने कमी होतो.
स्थिर बाजारपेठ:
- दोन्ही पिकांना स्थानिक व मोठ्या बाजारपेठेत चांगली मागणी आहे.
- कलिंगडसाठी उन्हाळ्याचा हंगाम लाभदायक ठरतो, तर मिरचीला वर्षभर मागणी असते.

कलिंगड व मिरची लागवड पद्धती

1. शेतीची तयारी:

जमिनीची नांगरट करा व योग्यरित्या सुकवा.
शेणखत व प्रक्रिया केलेले सेंद्रिय खत मिसळा.
मिरचीचे रोप घरी तयार करा, कारण बाहेरून विकत घेतल्यास व्हायरसचा धोका असतो.
कलिंगडसाठी सागर किंग किंवा मेलडी वरायटीची निवड करा.

2. अंतर व पद्धत:

कलिंगड व मिरचीसाठी 5 x 5 फूट अंतर ठेवा.
प्रत्येक ठिकाणी 2-3 कलिंगड बिया व 1 मिरचीचे रोप लावा.

3. पाणी व्यवस्थापन:

ठिबक सिंचन पद्धतीचा वापर करा.
आठवड्यातून एकदा पाणी द्या, पण पाण्याचा निचरा योग्य प्रकारे होईल याची खात्री करा.

4. खत व्यवस्थापन:

कलिंगडसाठी ताजे शेणखत वापरणे टाळा.
प्रक्रिया केलेले खत किंवा कुजलेले शेणखत वापरा.
ट्रायकोडर्मा व रायझोबियम सारख्या जीवाणूंचा वापर करून मातीची सुपिकता वाढवा.

5. कीड व रोग नियंत्रण:

ताक व अंडी यांचा फवारा 15 दिवसांनी एकदा द्या.
रस शोषक कीड, पांढरी माशी व थ्रिप्सवर नियंत्रण मिळवा.
रासायनिक फवारणी कमी करा व सेंद्रिय पद्धतीने शेती करण्याचा प्रयत्न करा.

कलिंगड उत्पादनातील महत्त्वाचे मुद्दे

उत्तम गुणवत्तेच्या बियांची निवड:
- सागर किंग, शुगर किंग यांसारख्या उच्च दर्जाच्या बियांची निवड करा.
बाजारपेठेचा अंदाज:
- जानेवारीत लागवड केल्यास फेब्रुवारी-मार्चमध्ये उच्च दर मिळतो.
- हंगामाच्या सुरुवातीला उत्पादन बाजारात आणल्यास जास्त फायदा होतो.
नफा अंदाज:
- सरासरी 20 टन उत्पादन दर रु. 10 प्रति किलो दराने विकल्यास 2 लाख रुपये मिळू शकतात.

मिरची उत्पादनातील महत्त्वाचे मुद्दे

वरायटीची निवड:
- तेजा, फोर ज्वेलरी, नवतेज या प्रकारांची निवड करा.
तोडणीची पद्धत:
- कोवळ्या मिरच्यांची तोडणी रोज करा, कारण ती बाजारात जास्त भावाने विकली जाते.
नफा अंदाज:
- कलिंगडचा खर्च वजा जाता मिरचीचा नफा सरासरी 1-1.5 लाख रुपये होतो.

मिश्र शेतीमधील इतर फायदे

वाढीव उत्पादन:
- एका जमिनीवर दोन पिके घेतल्यामुळे हेक्टरी उत्पादन वाढते.
कीड-रोग कमी होतो:
- मिश्र शेतीमुळे कीड एका पिकापासून दुसऱ्या पिकावर पसरत नाही.
उत्पादन खर्चात बचत:
- एकाचवेळी लागवड, खत व पाण्याचा खर्च कमी होतो.

इतर पर्याय:

भेंडी व वांगी लागवड

कलिंगड व मिरचीशिवाय भेंडी व वांग्याचाही विचार केला जाऊ शकतो.

भेंडी:
- राधिका व कायरा या वरायटी निवडा.
- कोवळ्या भेंडीची नियमित तोडणी करा.
वांगी:
- पंचगंगा, सुपर गौरव, अजय अंकुर या प्रकारांची लागवड करा.
- लागवडीसोबत कोबी किंवा फ्लॉवर पिकांचे मिश्र शेतीत नियोजन करा.

निष्कर्ष

मित्रांनो, स्मार्ट शेतीचे नियोजन करून कलिंगड व मिरची यांसारख्या मिश्र पिकांमधून लाखोंचा नफा कमावता येतो. शेती करताना योग्य नियोजन, सेंद्रिय पद्धती व बाजारपेठेचा अभ्यास यावर भर द्या. शेतीत जास्तीत जास्त फायदा मिळवण्यासाठी मिश्र शेती हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.

तुमच्या शेतीविषयक यशस्वीतेसाठी शुभेच्छा!