How to take care of irrigation system : ठिबक सिंचन ही आधुनिक शेतीत एक महत्त्वपूर्ण तंत्रज्ञान आहे, ज्यामुळे पाण्याचा बचत होतो, झाडांना अचूक प्रमाणात पाणी पोहोचते आणि उत्पादन वाढते. मात्र, ठिबक सिंचनाची कार्यक्षमता टिकवून ठेवण्यासाठी त्याची योग्य प्रकारे देखभाल करणे आवश्यक आहे. योग्य देखभाल केल्यास ठिबक नळी चोक होण्याची शक्यता कमी होते, आणि सिंचन अधिक प्रभावीपणे होते.
Also Read :BMC City Engineer Bharti : बीएमसी बंपर भरती 2024 साठी संपूर्ण माहिती
Also Read :
- आधार सेंटर सुरू करण्यासाठी Aadhar Exam Registration 2024-25 | Operator Supervisor Exam Certificate
- Ladki Bahin Yojana New Update: पैसे वसूल होणार ? नवीन ऑप्शन आला, आलेले पैसे सुद्धा चेक करा | ladki bahin yojana
- Life Certificate Online Registration in Marathi csc : जीवन प्रमाणपत्र काढा ऑनलाइन 2024
ठिबक सिंचनाच्या फिल्टरची काळजी का आवश्यक आहे?
- फिल्टरची महत्त्वाची भूमिका: ठिबक सिंचनाच्या यंत्रणेत पाण्यातील घाण, माती, शेवाळ किंवा इतर घन पदार्थ अडकण्यापासून नळीचे छिद्र वाचवण्यासाठी फिल्टर वापरला जातो.
- फिल्टर साफ न केल्याचे परिणाम: वेळोवेळी फिल्टर साफ केला नाही तर पाईपलाइनमध्ये शेवाळ, क्षार, किंवा अन्य कण जमा होऊन ठिबक चोक होण्याचा धोका वाढतो.
- सफाईचे योग्य नियोजन:
- सँड फिल्टर: नदी, तलाव, किंवा उघड्या पाण्याच्या स्रोतामधून पाणी घेत असल्यास सँड फिल्टर वापरावा.
- हायड्रोसायक्लोन फिल्टर: बोरवेलच्या पाण्यात रेती असल्यास हायड्रोसायक्लोन फिल्टरचा उपयोग करा.
- स्क्रीन किंवा डिस्क फिल्टर: पाण्यातील सूक्ष्म कण किंवा शेवाळ काढण्यासाठी उपयुक्त.
सफाई वेळापत्रक:
- दर पंधरवड्याला किंवा घाण जमा झाल्यास लगेच फिल्टर स्वच्छ करावा.
- फिल्टर तपासणीसाठी कधीही तंत्रज्ञावर अवलंबून राहू नका; स्वतः लक्ष ठेवा.
पाईपलाइन फ्लशिंगचे महत्त्व
फ्लशिंग प्रक्रिया:
- मुख्य पाईपलाइन आणि सबलाईनचा फ्लश वॉल उघडून नियमितपणे पाईपमध्ये दाबाने पाणी सोडावे.
- ज्या क्षेत्राला एकावेळी पाणीपुरवठा केला जातो, त्याचे क्षेत्र अर्ध्या प्रमाणात कमी करून फ्लशिंग करावे. त्यामुळे दबाव वाढून पाईपमध्ये अडकलेली घाण बाहेर येईल.
एंड कॅप उघडणे:
- ठिबकच्या शेवटच्या नळ्यांची एंड कॅप काढून दाबाने पाणी सोडावे. यामुळे पाईपलाइनमध्ये अडकलेली घाण बाहेर पडते.
ठिबक नळी चोक होऊ नये म्हणून उपाय
क्लोरीन ट्रीटमेंट:
- पाण्यात शेवाळ किंवा सूक्ष्म जिवाणूंमुळे ठिबक चोक होत असेल तर सोडियम हायपोक्लोराइड किंवा कॅल्शियम हायपोक्लोराइड यांचा उपयोग करा.
- प्रमाण: 30-50 मिलीग्राम केमिकल एका लिटर पाण्यात मिसळा आणि फर्टिलायझर टँकद्वारे ठिबक यंत्रणेत सोडा.
- परिणाम तपासा: फ्लश वॉलजवळ पाण्याचे नमुने घेऊन केमिकलचे प्रमाण 1 मिलीग्राम प्रति लिटर असल्याची खात्री करा.
ऍसिड ट्रीटमेंट:
- पाण्यातील क्षारांमुळे ठिबक चोक होत असेल तर ऍसिड ट्रीटमेंट करा.
- वापरण्यात येणारी ऍसिडे:
- सल्फ्युरिक ऍसिड
- फॉस्फरिक ऍसिड
- हायड्रोक्लोरिक ऍसिड (मर्यादित वापर; जमिनीत जास्त मिसळू नये).
- पद्धत:
- एक लिटर पाण्यात ऍसिडचे प्रमाण मिसळा आणि फर्टिलायझर टँकद्वारे ठिबक यंत्रणेत सोडा.
- फ्लश वॉल आणि एंड कॅप उघडून पाईपमधील पाणी बाहेर काढा.
- ऍसिडच्या उरलेल्या अंशांमुळे जमिनीचे नुकसान टाळण्यासाठी नळीतून बाहेर पडणारे पाणी बांधावर वळवा.
एअर वॉल्वचा उपयोग
- पाईपलाइनमध्ये हवा अडकून पोकळी निर्माण होते. त्यामुळे ठिबक नळीत शेवाळयुक्त पाणी जाते आणि चोक होण्याची शक्यता वाढते.
- डबल अॅक्टिंग एअर वॉल्व बसवून पाईपलाइनमधील पोकळी टाळा.
- एअर वॉल्वमुळे अचानक दबाव वाढल्याने होणारे नुकसानही टाळता येते.
योग्य ठिबक नळीची निवड
- चार छिद्र असलेल्या ठिबक नळ्या टाळा: या नळ्या चोक होण्याची शक्यता अधिक असते.
- अँटी-फंगस मटेरियल: अशा सामग्रीची नळ्या निवडा, ज्या फंगल ग्रोथ टाळतात.
- टर्बो फ्लो ड्रिपर: लॅमिनार फ्लोऐवजी टर्बो फ्लो ड्रिपर निवडा.
नियमित देखभालीचे फायदे
- पाण्याचा बचत होतो.
- ठिबक प्रणालीचे आयुष्य वाढते.
- उत्पादनात वाढ होते.
- दुरुस्तीचा खर्च वाचतो.
निष्कर्ष [How to take care of irrigation system]
ठिबक सिंचन प्रणालीची योग्य देखभाल शेतीसाठी फायद्याची ठरते. फिल्टरची नियमित साफसफाई, फ्लशिंग प्रक्रिया, योग्य ट्रीटमेंट आणि योग्य सामग्रीची निवड यामुळे ठिबक प्रणाली दीर्घकाळ कार्यक्षम राहते.
शेतकऱ्यांनी या उपाययोजना अमलात आणून पाण्याचा प्रभावी वापर करावा आणि उत्पादन वाढवावे. ठिबक सिंचनाची योग्य काळजी घ्या आणि शेतीचा विकास साधा!